Βρισκόμαστε στην επαύριον του Euro 2020. Ένα τουρνουά που μας χάρισε πλούσιο θέαμα, πολλές συγκινήσεις και πάρα πολλά γκολ. Ένα τουρνουά που απέδειξε πως πλέον το επιθετικό ποδόσφαιρο έχει εμπεδωθεί για τα καλά στις συνειδήσεις των περισσοτέρων προπονητών και ταυτόχρονα ήταν μια ήττα για τους θιασώτες του παθητικού ποδοσφαίρου. Πανάξια πρωταθλήτρια αναδείχθηκε η Ιταλία, που κατά την άποψη μου ήταν η πιο σταθερή ομάδα της διοργάνωσης, με τον καλύτερο προπονητή και με ένα εξαιρετικό κλίμα εντός και εκτός ομάδας.
Ο τελικός έφτασε στην ψυχοφθόρο διαδικασία των πέναλτι. Και ως είθισται η μπίλια θα μπορούσε να κάτσει είτε στο μπλε είτε στο άσπρο. Ένα δοκάρι και έξω ή ένα δοκάρι και μέσα θα μπορούσε να κρίνει τον νικητή. Στο τέλος όμως απονεμήθηκε δικαιοσύνη. Αναλύοντας πάντως τον τελικό με πιο λεπτομερή τρόπο, βλέπεις πως η ήττα των Άγγλων τελικά δεν μπορεί να χρεωθεί απλά και μόνο σε ένα χαμένο πέναλτι αλλά σε μια σειρά αποφάσεων και ενεργειών, κατά κύριο λόγο από τον προπονητή τους, που οδήγησαν σε αυτό το αποτέλεσμα.
Πολλοί λένε πως το ποδόσφαιρο είναι απλό αρκεί να το αντιλαμβάνεσαι. Άλλοι λένε πως το απλό ποδόσφαιρο είναι και το πιο όμορφο. Ίσως η μεγάλη συζήτηση που γίνεται για τακτικές, συστήματα και στρατηγικές να μπερδεύει ακόμα και τους ίδιους τους προπονητές που συμμετέχουν σε αυτή. Πέρα όμως από τις διάφορες νέες τάσεις και τα διάφορα τρικ που μπορεί να σκαρφιστεί ο κάθε προπονητής, υπάρχουν και βασικές αρχές τις οποίες αν αγνοείς επανειλημμένα κάποια στιγμή θα βρεθείς εκτεθειμένος.
Για τον Γκάρεθ Σάουθγκειτ τα γράψαμε και σε προηγούμενο μας άρθρο, μόλις η Αγγλία πέρασε από τον όμιλο πρώτη, αήττητη και με μηδέν παθητικό. Είχαμε επισημάνει πως για να γίνει το όνειρο των Άγγλων πραγματικότητα, θα έπρεπε ο προπονητής τους να ανακατέψει λίγο την τράπουλα και να παίξει περισσότερο ορθολογικά. Και ενώ η ομάδα του πέρα από ένα – ενάμισι ημίχρονο στη φάση των νοκ αουτ δεν έδειχνε να αλλάζει εικόνα, με τον ένα ή τον άλλο τρόπο κατάφερε να φτάσει στον τελικό. Και τι έκανε ο Σάουθγκειτ; Επέλεξε ψες να πάει ακόμα μια φορά κόντρα στην ποδοσφαιρική λογική. Ήταν σαν να ήθελε να πάρει αυτός τη δόξα αν τελικά κατάφερνε η Αγγλία να πάρει το τρόπαιο. Αυτό το πράγμα έδειξαν οι αποφάσεις του σε δύο τουλάχιστον περιπτώσεις στον χθεσινό τελικό.
Αρχικά επέλεξε να αλλάξει το σύστημα της ομάδας του στο τελευταίο παιχνίδι του τουρνουά και να πάει με τριάδα στην άμυνα. Θύμισε κάτι από Πεπ Γκουαρδιόλα στον τελικό του Τσάμπιονς Λιγκ, όταν επέλεξε να αγωνιστεί για πρώτη φορά στην σεζόν χωρίς κανένα εκ των Φερναντίνιο ή Ρόντρι στην εντεκάδα του. Ήταν σαν να έλεγε πως την νίκη θα την φέρω εγώ με την τακτική μου προσέγγιση. Δεν δούλεψε αυτό σε βάθος χρόνου, έστω και αν το ξεκίνημα ήταν καλύτερο και από το πιο αισιόδοξο σενάριο του Σάουθγκειτ. Και ενώ είχε στον πάγκο τόσους ταλαντούχους ποδοσφαιριστές που μπορούσαν να αλλάξουν την ροή του τελικού, φοβήθηκε να ρισκάρει παρά μόνο επέλεξε να ρίξει στο 119 στο γήπεδο δυο παιδιά που θα έβαζε στη συνέχεια να κτυπήσουν πέναλτι. Ακόμα μια φορά ήταν σαν να έλεγε πως το τρόπαιο θα το φέρουν οι δικές μου επιλογές από την άκρη του πάγκου. Τελικά το αποτέλεσμα όχι απλά δεν τον δικαίωσε αλλά ανάγκασε 60.000 κόσμου να αδειάσουν απογοητευμένοι το Γουέμπλει με το αποθημένο να παραμένει καλά θαμμένο μέσα τους.
Ακριβώς την ίδια ώρα που ο Σάουθγκειτ καταστρατηγούσε κάθε ποδοσφαιρική λογική, δίπλα του ο Μαντσίνι έπαιζε κυριολεκτικά σκάκι. Δεν πανικοβλήθηκε ούτε λεπτό. Ήταν σαν να είχε λύσεις για όλα. Άλλαξε δυο φορές το σύστημα του. Ξεκίνησε με κλασικό επιθετικό, το γύρισε σε πλάνο με ψευτοενιάρι, και μετά ξανά με κλασικό επιθετικό. Άλλαξε πλευρές στους winger του. Φρέσκαρε τον άξονα του βάζοντας μέσα παίχτες με διαφορετικά χαρακτηριστικά από αυτούς που έβγαλε. Και γενικά έδειχνε να ψάχνει την νίκη μέχρι και το τελευταίο λεπτό έστω και αν έπαιζε ουσιαστικά εκτός έδρας.
Αυτό που πραγματικά όμως έκανε την διαφορά ήταν η ηρεμία που έβγαζε και που μετέδιδε στην ομάδα του. Η πιο χαρακτηριστική εικόνα νομίζω που αποδεικνύει την διαφορά μεταξύ των δυο προπονητών, ήταν η γλώσσα του σώματος τους τα λίγα λεπτά που μεσολάβησαν μεταξύ παράτασης και διαδικασίας των πέναλτι. Την ώρα που ο Μαντσίνι είχε ήδη τελειώσει με τα διαδικαστικά και απλά μιλούσε στους ποδοσφαιριστές του για να τους εμψυχώσει και να διώξει την πίεση από πάνω τους, ο Σάουθγκειτ εμφανώς αγχωμένος ρωτούσε ένα προς ένα τους ποδοσφαιριστές του αν θα εκτελέσουν πέναλτι. Ε αυτή η εικόνα από μόνη της προσθέτει άγχος στον οποιοδήποτε, πόσο μάλλον στα νεαρά παιδιά που επέλεξε να βάλει στην διαδικασία να σουτάρουν τα τελευταία και πιο κρίσιμα πέναλτι. Άλλη μια επιλογή κόντρα σε κάθε λογική. Ο Κειν να εκτελεί το πρώτο πέναλτι και ο Σάκα το τελευταίο. Ξεκάθαρο ότι ο Σάουθγκειτ δεν είχε καθαρό μυαλό την στιγμή που έπαιρνε τις αποφάσεις. Γιατί όσο σημαντικό και αν είναι το πρώτο κτύπημα, διπλά και τριπλά σημαντικό είναι το τελευταίο. Και πολύ πιο βαρετή είναι η μπάλα στο τελευταίο παρά στο πρώτο. Και αφού δεν είχε άλλη ξεκάθαρη επιλογή για το τελευταίο θα έπρεπε να στείλει τον Κειν εκεί. Μήπως μια άλλη καλή επιλογή θα ήταν ο Χέντερσον; Τον Χέντερσον όμως ο Σάουθγκειτ επέλεξε να τον κάνει αλλαγή στην αλλαγή επαναλαμβάνοντας εαυτό σε σχέση με το παιχνίδι με την Δανία που έκανε το ίδιο στον Γκρίλις. Μια ακόμη κίνηση περισσότερο εντυπωσιασμού και λιγότερο ουσίας από τις πολλές του Άγγλου προπονητή.
Θα το πω ξανά. Καλά τα συστήματα, καλές οι πρωτότυπες ιδέες, ωραία τα τρικς, όμως υπάρχει και η λογική. Και παραφράζοντας τον Γκάρι Λίνεκερ όπως το διατύπωσε πολύ εύστοχα κάποτε αναφερόμενος στους Γερμανούς… «στο τέλος πάντα κερδίζει η (ποδοσφαιρική) λογική». Είναι κάτι σαν το σχήμα Ύβρις – Νέμεσις. Αν δεν σεβαστείς το ποδόσφαιρο, ούτε αυτό θα σε σεβαστεί.
